„Poszukiwanie nowych genów oraz nieopisanych dotąd mutacji w poznanych genach, odpowiedzialnych za dystrofie czopkowo-pręcikowe u polskich pacjentów”.

Kierownik projektu
Prof. dr hab. med. Maciej R. Krawczyński

Dr n. biol. Anna Wawrocka 

Dr n. roln. Anna Skorczyk 
 

Nazwa jednostki współpracującej: 

Molecular Genetics Laboratory
Centre for Ophthalmology University Clinics 
Institute for Ophthalmic Research Tuebingen

Opis choroby i jej objawy

Dystrofie czopkowo-pręcikowe (ang. Cone-Rod Dystrophy) to grupa postepujących, wrodzonych chorób siatkówki. Zmiany chorobowe dotyczą przede wszystkim czopków, odpowiedzialnych za widzenie dzienne, rozpoznawanie barw i widzenie precyzyjne, a także  w mniejszym zakresie pręcików, odpowiedzialnych za widzenie zmierzchowe. 

Do najbardziej charakterystycznych, początkowych objawów dystrofii czopkowo-pręcikowych należą: oczopląs, postępujący spadek ostrości wzroku, nadwrażliwość na światło, zaburzenia rozróżniania barw oraz ubytek w centralnej części pola widzenia. 

W zaawansowanej dystrofii obserwuje się na dnie oka typowy obraz morfologiczny „wolego oka” (ang. bull’s eye).  

Genetyka dystrofii czopkowo-pręcikowych

Dystrofie czopkowo-pręcikowe mogą być dziedziczone autosomalnie dominująco, autosomalnie recesywnie oraz w sposób sprzężony z chromosomem X recesywny. W ostatnich latach zidentyfikowano kilkanaście genów, których mutacje mogą być odpowiedzialne za dystrofie czopkowo-pręcikowe.  

Cele projektu:  

1. Poszukiwanie nowych mutacji w znanych genach odpowiedzialnych za dystrofie czopkowo-pręcikowe, dziedziczone autosomalnie dominująco oraz autosomalnie recesywnie.
2. Identyfikacja nowych genów odpowiedzialnych za dystrofie czopkowo-pręcikowe.
3. Poprawa diagnostyki molekularnej i poradnictwa genetycznego w grupie pacjentów z dystrofiami czopkowo-pręcikowymi.

Metody i środki badawcze i spodziewane wyniki

Wytypowane rodziny były włączone do bezpłatnych badań molekularnych, polegających na analizie sekwencji genu metodą PCR i sekwencjonowania, w celu wykrycia mutacji odpowiedzialnych za dystrofie czopkowo-pręcikowe. Analizowane geny to: ABCA4, CERKL, RPGRIP1, ADAM9,CACNA2D4, CNGB3, KCNV2, PDE6C, RAX2, RDH5, PRPH2/RDS, CRX, GUCA1A, GUCY2D, AIPL1, PROM1, RIMS1, SEMA4A, UNC119. Identyfikacja nowych mutacji umożliwiła przeprowadzenie badań funkcjonalnych nad białkami kodowanymi przez zmutowane geny. 

W przypadku rodzin, u których nie udało się zidentyfikować mutacji w żadnym ze znanych dotąd genów, przeprowadzona została analiza sprzężeń w celu identyfikacji nowych loci związanych z fenotypem choroby.    Wykrycie mutacji jednoznacznie umożliwiło określenie sposobu dziedziczenia choroby, co ma kluczowe znaczenie dla oszacowania ryzyka genetycznego odziedziczenia mutacji w rodzinie.

Kontakt: 

dr n. biol. Anna Wawrocka tel. 61-854-73-37 

dr n. roln. Anna Skorczyk tel. 61-854-73-40